Ο Μαραντόνα στη σκιά και στο φως...

Στον Τάκη, το σύντροφό μου στις ατελείωτες ώρες του παιχνιδιού...

Όχι, κανείς δεν κλαίει, κανείς δεν θρηνεί μόνο για τον άνθρωπο, μόνο για τον ποδοσφαιριστή. Κλαίνε και γι' αυτόν. Στην πατρίδα του κυρίως. Και στη δεύτερη πατρίδα του ίσως. Τον ιταλικό Νότο. «Κλαίνε» σίγουρα όμως τα παιδιά που μεγάλωναν και έπαιζαν μπάλα -μπάλα όπως κι αυτός και όχι ποδόσφαιρο- τη δεκαετία του '80 στις αλάνες, στις πλατείες, στη μέση των δρόμων ανάμεσα στα λίγα τότε αυτοκίνητα. Θρηνούν για τα περασμένα πια όνειρά τους... Μαραντόνα, Μαραντόνα, Μαραντόνα φώναζαν όταν άρχιζαν τις τρίπλες, προσπαθώντας να περάσουν παίκτες, δέντρα, κολώνες, εμπόδια που εμφανίζονταν στους κάθε είδους χώρους που μετατρέπονταν σε Μαρακανά και Γουέμπλεϊ... Τα όνειρά τους το βράδυ που ξάπλωναν στο κρεβάτι ήταν να βάλουν όσα περισσότερα γκολ μπορούσαν... Γιατί στα μάτια των αγοριών εκείνης της μακρινής δεκαετίας, ο Μαραντόνα, ήταν ο «τυχοδιώκτης» που εφορμούσε στα λασπωμένα γήπεδα κι αυτά στις λασπωμένες αλάνες...

Αργότερα μεγαλώνοντας, κατάλαβαν όσα απ' αυτά ήθελαν να καταλάβουν, ότι ο Μαραντόνα ήταν και κάτι άλλο... Ένα στρεβλό ίσως, αλλά σίγουρα, υπαρκτό αποκούμπι των φτωχών ανθρώπων στον ιταλικό Νότο και τις φτωχογειτονιές του Μπουένος Άιρες. Ένας τυχοδιώκτης που θορυβούσε πολλές φορές άσκοπα και άλλες για όλους τους λόγους του κόσμου δίκαια, τα έβαζε με τους ισχυρούς, νικιόταν από τους δαίμονές του... Μια φωτισμένος από το φως του κόσμου και μια καταπλακωμένος από τη σκιά του εαυτού του... Η ζωή όμως καλύτερη είναι όταν κυνηγάς όνειρα και χίμαιρες, καταστρέφεσαι και ξανασηκώνεσαι. Κάπως έτσι, όπως όταν μικρός στην μπάλα έχανες και το μόνο που σκεφτόσουν ήταν πως την επόμενη φορά θα νικήσεις...

https://www.youtube.com/watch?v=JyPtyJO7K3s

Το παρακάτω αφήγημα «Τα τραγούδια της περιφρόνησης» συμπεριλαμβάνεται στο εξαιρετικό βιβλίο του Eduardo Galeano «Το ποδόσφαιρο στη σκιά και στο φως», από τις εκδόσεις ΠΑΠΥΡΟΣ και σε μετάφραση Ισμήνης Κανσή.

Ο χάρτης δεν το έχει, αλλά υπάρχει. Είναι αόρατο, αλλά βρίσκεται εκεί. Υπάρχει ένα Τείχος που κάνει το Τείχος του Βερολίνου να μοιάζει αστείο: ορθώνεται και χωρίζει αυτούς που έχουν από αυτούς που δεν έχουν, διαιρεί τον κόσμο σε Βορρά και Νότο, κι επίσης οριοθετεί σύνορα στο εσωτερικό της κάθε χώρας και της κάθε πόλης. Όταν ο Νότος έχει το θράσος να πηδήσει αυτό το τείχος για να βρεθεί εκεί που δεν πρέπει, ο Βορράς του υπενθυμίζει βίαια που είναι η θέση του. Το ίδιο συμβαίνει και με τις εισβολές από τα καταραμένα μέρη κάθε χώρας και κάθε πόλης.

Το ποδόσφαιρο, καθρέφτης των πάντων, αντικατοπτρίζει αυτή την πραγματικότητα. Στα μέσα της δεκαετίας του '80, όταν η Νάπολη έπαιζε το καλύτερο ποδόσφαιρο στην Ιταλία χάρη στη μαγεία που ασκούσε ο Μαραντόνα, το κοινό του Βορρά αντέδρασε ανασύροντας τα παλιά όπλα της περιφρόνησης. Οι Ναπολιτάνοι σφετεριστές της απαγορευμένης δόξας κέρδιζαν τα τρόπαια που ανήκαν στους ανέκαθεν ισχυρούς, γι' αυτό και ο Βορράς τιμώρησε την ασέβεια του όχλου από τον Νότο. Στις κερκίδες του Μιλάνου και του Τορίνο τα πανό εξαπέλυαν ύβρεις και μοχθηρία: Ναπολιτάνοι, καλώς ήρθατε στην Ιταλία, Βεζούβιε, ποντάρουμε σε σένα.

Και με περισσότερη ένταση παρά ποτέ, ήχησαν τα τραγούδια παιδιά του φόβου κι εγγόνια του ρατσισμού:

Βρομιά και δυσωδία

ακόμα και τα σκυλιά το βάζουν στα πόδια

έρχονται οι Ναπολιτάνοι

χολεριασμένοι και σεισμόπληκτοι

ποτέ δεν πλύθηκαν με σαπούνι

Νάπολη σιχαμένη, Νάπολη χολέρα

όλης της Ιταλίας η ντροπή.

Το ίδιο συμβαίνει και στην Αργεντινή με την Μπόκα Τζούνιορς, που είναι η αγαπημένη ομάδα των φτωχών με τα σγουρά μαλλιά και το μελαμψό δέρμα. Εισέβαλε μαζικά στην αριστοκρατική πόλη του Μπουένος Άιρες από τους χερσότοπους της ενδοχώρας ή τις γειτονικές χώρες. Οι οπαδοί των αντίπαλων ομάδων ξορκίζουν τον φοβερό δαίμονα:

Ξέρουμε πως η Μπόκα Τζούνιορς πενθεί

γι' αυτό είναι όλοι μαύροι.

Να τους σκοτώσουμε όλους, 

βρομερούς και τιποτένιους, 

και να τους πετάξουμε στο ποτάμι.

https://www.youtube.com/watch?v=NpY07KmMiw0

    

                Στις λεωφόρους του Μπουένος Άιρες

                τρίζουν και λιώνουν πανάκριβα λουστρίνια

                κι ο Μαραντόνα σ' ένα άλλο όνειρο

                χορεύει τάνγκο με της Μπόκα τα χαμίνια...