Πέμπτη 13 Ιανουαρίου 2022

Κωστής Παλαμάς: 13 Ιανουαρίου 1859... «Γκρεμιστής και πλάστής...»




Έτσι μου το έφερε η περίσταση. Να μη γνωρίσω τον Κωστή Παλαμά από τα ποιήματά του αλλά από τα λίγα πεζά του. Χωρίς δισταγμό προχώρησα κι άνοιξα την πόρτα ενός καινούριου κόσμου που απλωνόταν μπροστά μου. Του κόσμου της δημιουργίας του, της γλώσσας του, του τόπου μας εκείνη την εποχή, των Νεοελληνικών Γραμμάτων. Κι από 'κει στα ποιήματά του, στα λογοτεχνικά περιοδικά της εποχής, στις λογοτεχνικές παρέες που πολέμησαν την καθαρεύουσα, στη μάχη για τη γλώσσα του λαού που πρωτοστάτησε, τη δημοτική! Γνώρισα την ασάλευτη ζωή του στην οδό Ασκληπιού 3 κι αργότερα στην Οδό Περίανδρου 5. Κι αργότερα στην κηδεία του, στις 28 Φεβρουαρίου του 1943, που μετατράπηκε σε παλλαϊκό συλλαλητήριο της Λευτεριάς, άκουσα τον Άγγελο Σικελιανό να βροντοφωνάζει, Ηχήστε οι Σάλπιγγες... Κι η μια πόρτα άνοιγε την άλλη σε αυτό το ταξίδι στα Γράμματα μας... Ούτε θέλω, μα ούτε και μπορώ να γράψω για την τεράστια προσφορά του. Μόνο τα συναισθήματα μου κρατώ όταν μπαίνω στον κόσμο των φύλλων που μας άφησε. Αυτή τη μικρή ευγνωμοσύνη μου μόνο, μπορώ να εκφράσω. Δεν διαλέγω ούτε κάποιο ποίημα, ούτε κάποιο πεζό, αλλά την εισαγωγή του στα διηγήματα Θάνατος παλληκαριού και τα ολοζώντανα λόγια του...


Αυτή την ιστορία την αφιερώνω σ' εσέν', απλή και αγράμματη γυναίκα, σ' εσέ, καημένη Χαραυγή. Την άκουσ' από το στόμα σου, και κοίταξα να την κρατήσω, κι όσο πιστά μπορούσα, για να είναι αντίλαλος δικός σου. Γιατί, κι όταν μιλάς εσύ, ένας λαός ολόκληρος τα λόγια σου στα ψιθυρίζει. Κάθε σου ιστορία, χωρίς να το καταλαβαίνης, του γένους είναι ποίημα. Δεν είσαι γυναίκα, είσαι η Φήμη η διαλαλήτρα. Δεν έχεις τίποτα σαρκικό, είσαι ψυχή μονάτη· τα μάτια σου ποτέ δεν ησυχάζουν, ποτέ δε σκοτιδιάζουν. Όσα λες, τα βλέπεις ολοζώντανα μπροστά σου, κι όσα βλέπεις, καθώς τα βλέπ' η Φαντασία τα θωρείς. Γι' αυτό είναι τα λόγια σου ολοζώντανα, σοφή κ' η γλώσσα σου, απλή κι αγράμματη γυναίκα. Με μαγνητίζουν τα μάτια σου και με μαγεύουν τα λόγια σου, και νιώθω κάτι τι μέρα την ημέρα με δένει πιο σφιχτά μ' εσένα. Εσύ με πρωτοτραγούδησες μωρό στην κούνια. Τα υστερνά τα λόγια που θακούσω στην κλίνη του θανάτου, θέλω να βγουν απ' το δικό σου στόμα. 


Διαβάστε ακόμα:

2 σχόλια: