Στον Ηπειρώτη φίλο, σύντροφό και αδερφό Αχιλλέα...
Μια γλυκιά γαλήνια ζέστη χύνεται άξαφνα από τα φύλλα του..., έγραφε ο Άγγελος Σικελιανός στον πρόλογο του βιβλίου του Ηλία Βενέζη "Αιολική Γη". Μια γλυκιά γαλήνια ζέστη χύνεται άξαφνα από τα φύλλα του..., γράφω κι εγώ στην προμετωπίδα του ιστολογίου μου... Προσδοκώντας οι λέξεις για τα βιβλία που γράφω να βγάζουν μια ζεστή. Για κάποια νομίζω ότι το κατάφερα. Για αλλά όχι. Γιατί είναι σκληρά βιβλία. Ιστορικά, πολιτικά, βιβλία που αντιμάχονταν την αδικία αυτού του σάπιου κόσμου.
Από την ώρα που έπιασα στα χέρια μου αυτό το βιβλίο, αυτή η γλυκιά γαλήνια ζέστη χύθηκε μέσα μου από τα φύλλα του κι αυτή θα προσπαθήσω να βγάλω σε αυτό το μικρό σημείωμα...
Με την Ήπειρο δεν έχω καμία απολύτως σχέση. Οι ρίζες μου είναι βαθιά χωμένες στην άσφαλτο της Αθήνας. Η καταγωγή μου μόνο καταγωγή είναι, μιας και σχεδόν τίποτα δεν με έχει δέσει με 'κείνη τη γη. Τώρα πια, ζηλεύω τους ανθρώπους που έχουν ένα απάγκιο στον τόπο τους, όσο κι αν αγαπώ την Αθήνα. Τι να με συγκίνησε άραγε στην Ήπειρο; Η φτώχια της, τα μοιρολόγια της, οι βουνοκορφές της που έγιναν αντάρτικα λημέρια, το αρχηγείο του ΔΣΕ στον Γράμμο, ο ποιητής, συγγραφέας και αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης Γιώργος Κοτζιούλας, η τιτάνια προσπάθεια των ανθρώπων να επιβιώσουν σε τόσες μα τόσες αντίξοες συνθήκες; Και κάπως έτσι άρχισε ένα ταξίδι μέσα από τις σελίδες των βιβλίων. Με συγκλόνισε η "Μουργκάνα" του Δημήτρη Χατζή. Έμαθα για το ηπειρώτικο μοιρολόι από έναν "τρελό" αμερικανό που τα παράτησε όλα, όταν έπεσε στα χέρια του ενα σαρανταπεντάρι με μοιρολόγια, για να ζήσει σε αυτό τον τόπο και να μας διηγηθεί όλη αυτή την ιστορία του τραγουδιού και της ζωής αυτού του τόπου. Αργότερα συναντήθηκα με την Gail Holst Warhaft: Επικίνδυνες φωνές. Γυναικεία μοιρολόγια και ελληνική λογοτεχνία. Διέσχισα ποτάμια πάνω σε πέτρινα γεφύρια, όχι με τα πόδια, δυστυχώς, αλλά μέσω φωτογραφιών και "έβρεξα" τα πόδια μου στα κρύα τους νερά. Μέχρι που "συνάντησα" τον Βασίλη Νιτσιάκο! Πρώτα στο λογαριασμό του στο fb και αμέσως μέσα από το βιβλίο του "ΚΑΙ ΤΟ ΣΩΜΑ ΘΥΜΑΤΑΙ - ΨΗΦΙΔΕΣ ΒΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ.
Βούτηξα σ' έναν άγνωστο τελείως κόσμο για 'μένα. Αυτόν της σκληρής νομαδικής κτηνοτροφικής ζωής. Που δεν είναι και τόσο παλιός όσο φανταζόμουν κάποτε. Ένας τρόπος ζωής που έφτασε μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του '90.
Το σώμα του Βασίλη Νιτσιάκου λοιπόν θυμάται. Και πως να ξεχάσει άλλωστε τα νεογέννητα αρνάκια, τις φοράδες και τα άλογα που τόσο αγαπούσε και τους έδινε ονόματα, τα μουλάρια και τα γαϊδούρια, το κρύο που προσπαθούσε να το απαλύνει με το κρυφό από τους μεγάλους άρμεγμα για να ζεσταίνει τα παγωμένα του χέρια στα ζεστά μαστάρια των προβάτων και το ξύπνημα μέσα σε στάνες με τα χνώτα των προβάτων και την ανάσα τους στο πρόσωπό του. Πρόβατα να πέφτουν στο γκρεμό και να προσπαθεί να τα σώσει από αγάπη προς αυτά και το βιος τους. Κορόμηλα, γκόρτσα, μήλα, και γίδινο γάλα για να τρανέψει. Πορείες από το Ντένισκο (σημερινή Αετομηλίτσα του Γράμμου στο Μουσαλάρι (σημερινή Ροδιά) στους πρόποδες του Ολύμπου, είκοσι χιλιόμετρα από τη Λάρισα για να ξεχειμωνιάσουν μαζί με τα κοπάδια. Και το ανάποδο δρομολόγιο για να ξεκαλοκαιριάσουν. Και σχολείο; Μισό στο Ντένισκο τα καλοκαίρια και μισό στο Μουσαλάρι! Το ισνάφι, δηλαδή τη δίκαιη νομή των κοινοτικών βοσκοτόπων στις οικογένειες, τις ιερές πουρναριές που συνέβαλαν στην επιβίωση των ανθρώπων αυτού του τόπου, τους Βλάχους, τους Σαρακατσάνους και το ψωμί... Από τις σελίδες του περνούν τα δέντρα που ήταν η ζωή τους και οι όμορφες ιστορίες τους. Άνθρωποι και άνθρωποι και οι δικές τους ιστορίες. Και ένας πλούτος ελληνικών, βλάχικων, αλβανικών, τουρκικών σλαβικών λεξιλογικών καταβολών. Αυτά και άλλα τόσα που αδικώ που δεν τ' αναφέρω. Μα πάνω απ' όλα οι αφάνταστες δυσκολίες της ζωής που ατσάλωναν αυτούς τους ανθρώπους σε αυτή τη γωνιά του κόσμου.
Μέχρι που ένα μεσημέρι, στα δεκαοχτώ του χρόνια που βρισκόταν με ένα κοπάδι κάπου στο βουνό έμαθε από έναν θείο του, αφού τον μάλωσε πρώτα για κάποια απροσεξία του, ότι πέρασε στη Φιλοσοφική με υποτροφία και θα γινόταν φιλόλογος. Κι έτσι έπρεπε σε μια πόλη να ράψει κοστούμι γιατί θα γινόταν καθηγητής... Από εκεί και ύστερα το άστρο του έλαμψε. Σπουδές, μεταπτυχιακό, διδακτορικό, ακαδημαϊκή έρευνα και έδρα στο Πανεπιστήμιο. Αλλά το άστρο του και το πρόσωπό του λάμπει πιο πολύ όποτε επισκέπτεται με κάθε ευκαιρία τους τόπους του! Το Ντένισκο και το Μουσαλάρι. Γιατί στον θαυμαστό κόσμο του καπιταλισμού για αυτόν κάνει κρυότι...
Το "ΚΑΙ ΤΟ ΣΩΜΑ ΘΥΜΑΤΑΙ" είναι ένα σπουδαίο βιβλίο. Ή μάλλον καλύτερα μια σπουδαία ψηφίδα λαογραφίας. Βιωματικής και όχι ακαδημαϊκής! Μια σπουδαία ψηφίδα που μπαίνει στη σειρά της λαογραφικής ιστορίας του τόπου μας. Της ιστορίας του τόπου μας που όσο πιο πολύ τη γνωρίζουμε τόσο πιο πολύ τον αγαπάμε και τόσο πιο πολύ παλεύουμε με εφόδια για να τον αλλάξουμε και να τον κάνουμε κοινωνικά δίκαιο... Τις νύχτες που θα σβήνουν τα φώτα στο σπίτι, το βιβλίο αυτό θα φέγγει για πάντα στο ράφι. Για πάντα! Κι ίσως κάπου μέσα στο σαλόνι του διαμερίσματος θα ακούγονται ο αέρας στα διάσελα και ο ήχος από τις κουδούνες των ζώων...
Φίλη αναγνώστρια κι φίλε αναγνώστη αυτού του μικρού ιστολογίου διάβασέ το!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου