Σύγκλιση αισθημάτων

Lorenzo Mattotti

"Είστε μαζί στο κρεβάτι, Αναγνώστη και Αναγνώστρια. Ήρθε άρα η στιγμή να σας απευθυνθούμε στο δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο, ένα εγχείρημα ιδιαιτέρως υπεύθυνο, γιατί είναι σαν να σας θεωρούμε ένα ενιαίο υποκείμενο. Μιλάω για σας, ένα δυσδιάκριτο κουβάρι κάτω από ένα κατατσαλακωμένο σεντόνι. Ίσως, στη συνέχεια, να φύγετε ο καθένας για λογαριασμό του και η αφήγηση ν' αναγκαστεί πάλι να μανουβράρει εναλλάξ το λεβιέ ταχυτήτων από το θηλυκό εσύ στο αρσενικό εσύ· τώρα όμως, από τη στιγμή που τα κορμιά σας προσπαθούν να πετύχουν την πιο γενναιόδωρη σύγκλιση αισθημάτων, να μεταδώσουν και να δεχτούν διακυμάνσεις δονήσεων και κινήσεων, να διαπεράσουν τα γεμίσματα και τα κενά, και αφού η διανοητική δραστηριότητα είναι για σας άλλη μια ευκαιρία για τη μεγαλύτερη δυνατή αλληλοκατανόηση, μπορεί κανείς να επιχειρήσει μια ενιαία αντιμετώπιση που θα σας βλέπει σαν ένα μοναδικό, δικέφαλο πρόσωπο. [...]

Το χαρακτηριστικό που κάνει την ερωτική πράξη και την ανάγνωση να μοιάζουν μεταξύ τους είναι ότι στο εσωτερικό τους ανοίγονται χρόνοι και χώροι διαφορετικοί από τον μετρήσιμο χρόνο και χώρο. [...]

Σήμερα, ο ένας είναι αντικείμενο ανάγνωσης του άλλου, ο καθένας διαβάζει στον άλλο την άγραφη ιστορία του. Αύριο, Αναγνώστη και Αναγνώστρια αν συνεχίσετε να είστε μαζί, αν συνεχίσετε να ξαπλώνετε στο ίδιο κρεβάτι σαν ένα κανονικό ζευγάρι, θα ανάψετε ο καθένας το αμπαζούρ κοντά στο μαξιλάρι του και θα βυθιστείτε ο καθένας στο δικό του βιβλίο· δύο παράλληλα διαβάσματα θα συνοδέψουν τον ύπνο που θα πλησιάζει· πρώτα εσύ και ύστερα εσύ, θα σβήσετε το φως· σαν επαναπατρισμένοι από διαφορετικούς κόσμους θα ξαναβρεθείτε φευγαλέα στο σκοτάδι που σβήνει όλες τις αποστάσεις, πριν τα διαφορετικά όνειρα σας σύρουν εσένα από τη μια μεριά κι εσένα από την άλλη. Μην ειρωνεύεστε, όμως, αυτή την προοπτική συζυγικής αρμονίας: Ποια καλύτερη εικόνα ζευγαριού θα μπορούσατε ν' αντιπαραθέσετε;"

annya marttinen

Ίταλο Καλβίνο
[Αν μια νύχτα του χειμώνα ένας ταξιδιώτης]
[μετάφραση Ανταίος Χρυσοστομίδης]
[εκδόσεις Καστανιώτη]

Δημήτρης Χατζής [1913-1981] "Την πεντάρα που χρωστούσα στον εαυτό μου δεν ξέρω αν την ξεπλήρωσα. Θέλω όμως να την πληρώσω..."

Όταν o Γιώργος Ιωάννου μαζί με τον Κώστα Ταχτσή επισκέφτηκαν τον Δημήτρη Χατζή, σ΄ένα εξοχικό σπίτι στη Σαρωνίδα, όπου του είχε παραχωρηθεί για τις τελευταίες μέρες της ζωής του, αφού συζήτησαν για αρκετή ώρα, τον αποχαιρέτησαν γνωρίζοντας ότι είναι η τελευταία φορά που τον βλέπουν. Τα τελευταία λόγια του Δημήτρη Χατζή ήταν: "Έργο, παιδιά έργο! Γράφετε όσο μπορείτε πιο πολύ"

Το έργο του ίδιου δεν ήταν τόσο εκτενές σε όγκο. Αλλά τι έργο ήταν! Διαλεχτό! Ρεαλιστικό, στρατευμένο, ονειρώδες... Ήταν απ΄ όλα! Αγάπησε τον απλό άνθρωπο, τον πόνεσε και τον κατάλαβε. Κι ας έλειπε τόσα χρόνια από την Ελλάδα ως πολιτικός πρόσφυγας λόγω της στράτευσής του στο ΔΣΕ. Έγραψε για τα βάσανα του ανθρώπου, για τα πάθη του, για την άρνησή του να προσαρμοστεί, για τη μετανάστευση, για την πίκρα.

Αυτά τα λίγα λεπτά της συνέντευξης που ακολουθεί, στον Φρέντυ Γερμανό, υποκαθιστούν όλα όσα έχουν γραφτεί για αυτόν σε εφημερίδες, περιοδικά και βιβλία. Και πολύ περισσότερο από αυτό το πολύ φτωχό σημείωμα εδώ. Η ανθρωπιά, η τρυφερότητα, και κυρίως η ταπεινότητά του σε κάνουν να υποκλιθείς σε αυτόν τον μεγάλο άνθρωπο. Αν και σίγουρα αυτός δεν θα το ήθελε...

(το αρχείο του βίντεο εδώ)

https://archive.ert.gr/73973/

Luis Sepulveda [1949-2020], τελευταίο ταξίδι για τον κόσμο στο τέλος του κόσμου...

Εσύ δεν ήσουν ο παππούς-παραμυθάς ενός, δύο, τριών εγγονιών. Δεν ήσουν ούτε καν ο παππούς-παραμυθάς των δικών σου εγγονιών, κι ας τους έγραψες τόσα παραμύθια. Ήσουν ο παραμυθάς όλων μας. Ο παραμυθάς με το αγαπημένο σου σημειωματάριο moleskine πάντα μαζί, να γράφεις, να γράφεις, να γράφεις... Μας ταξίδεψες στον "κόσμο του τέλους του κόσμου" εκεί που κυνηγούσες τα φαλαινοθηρικά, "ο γέρος σου μας διάβαζε ιστορίες αγάπης" μέσα στη ζούγκλα του Αμαζονίου, μπήκαμε στο Patagonia Express και ταξιδέψαμε σε όλη την "άγονη γραμμή" γνωρίζοντας τόσο "γόνιμους" ανθρώπους σε αυτό το μεγάλο ταξίδι, μας σύστησες τον γέρο αναρχικό παππού σου, οι ληστές τραπεζών σου ήταν κάτι απίθανοι τύποι, μας διηγήθηκες "ιστορίες απ' δω κι από 'κει" με ινδιάνους και γκαούτσος, έγραψες τρυφερές ιστορίες για γάτους, σκύλους, λευκές φάλαινες, σαλιγκάρια που ανακάλυψαν τη σημασία της βραδύτητας, γελάσαμε με το "μουγκό Ουζμπέκο σου", μας πήγες με μια ανάσα στη γη του πυρός, στο στενό του Μαγγελάνου, στην Παταγονία, στην Πούντα Αρένας, σε μέρη που ούτε φανταζόμασταν ότι υπάρχουν, εμείς, οι κάτοικοι του "πρώτου κόσμου", μας γνώρισες το μεγαλύτερο συγγραφέα της Χιλής, έναν γίγαντα, όπως τον αποκαλούσες, τον Francisco Coloane, έγραψες, έγραψες, έγραψες... Όπως και έζησες, έζησες, έζησες... Την "τρέλα του Πινοσέτ", ένοπλος δίπλα στο Σαλβαδόρ Αλιέντε μέχρι την τελευταία στιγμή, τις φυλακές, την αναγκαστική εξορία, τη μνήμη των βασανισμένων, των αγνοουμένων, των νεκρών συντρόφων και συντροφισσών σου, τις διεθνείς Ταξιαρχίες ¨Σιμόν Μπολιβάρ" στη Νικαράγουα που στρατεύτηκες δίπλα τους εθελοντής, τα ταξίδια σε όλο τον κόσμο, τις αληθινές φιλίες με πραγματικούς ανθρώπους. Και όλα αυτά μας τα μετέφερες στο χαρτί. Τον κόσμο του αγώνα, τον κόσμο των Ιδεών και κυρίως τον κόσμο του ονείρου και της φαντασίας, που σου έγραψε και ένας φίλος εχθές... Για ένα να είσαι  σίγουρος. Όταν θα πέφτει η νύχτα και τα φώτα θα χαμηλώνουν στα σπίτια, τα βιβλία σου θα φέγγουν για πάντα στα ράφια, όπως και η ελπίδα...

Αρχή

Αυτή την ιστορία την αφιερώνω σ' εσέν', απλή και αγράμματη γυναίκα, σ' εσέ, καημένη Χαραυγή. Την άκουσ' από το στόμα σου, και κοίταξα να την κρατήσω, κι όσο πιστά μπορούσα, για να είναι αντίλαλος δικός σου. Γιατί, κι όταν μιλάς εσύ, ένας λαός ολόκληρος τα λόγια σου στα ψιθυρίζει. Κάθε σου ιστορία, χωρίς να το καταλαβαίνης, του γένους είναι ποίημα. Δεν είσαι γυναίκα, είσαι η Φήμη η διαλαλήτρα. Δεν έχεις τίποτα σαρκικό, είσαι ψυχή μονάτη· τα μάτια σου ποτέ δεν ησυχάζουν, ποτέ δε σκοτιδιάζουν. Όσα λες, τα βλέπεις ολοζώντανα μπροστά σου, κι όσα βλέπεις, καθώς τα βλέπ' η Φαντασία τα θωρείς. Γι' αυτό είναι τα λόγια σου ολοζώντανα, σοφή κ' η γλώσσα σου, απλή κι αγράμματη γυναίκα. Με μαγνητίζουν τα μάτια σου και με μαγεύουν τα λόγια σου, και νιώθω κάτι τι μέρα την ημέρα με δένει πιο σφιχτά μ' εσένα. Εσύ με πρωτοτραγούδησες μωρό στην κούνια. Τα υστερνά τα λόγια που θακούσω στην κλίνη του θανάτου, θέλω να βγουν απ' το δικό σου στόμα. 

Κωστής Παλαμάς [εισαγωγή στο βιβλίο "Θάνατος παληκαριού"]

Η διαλαλήτρα λοιπόν, η Μούσα του Ομήρου, οι γιαγιάδες και οι παππούδες, όλες αυτές και όλοι αυτοί που κράτησαν μέσα τους, διέδωσαν και μετέφεραν μύθους, θρύλους, ιστορίες, παραμύθια μέσα στους αιώνες είναι αυτοί που έδειξαν το δρόμο στους ανθρώπους για να αρχίσουν να γεμίζουν τα φύλλα και τις σελίδες με τις χαρές, τις λύπες και τις πίκρες, κυρίως με τις λύπες και τις πίκρες. Αυτό θα προσπαθήσουμε κι εμείς από εδώ. Σαν ένα μικρό αστέρι μέσα στους εκατομμύρια γαλαξίες να μπούμε από το παράθυρο και να φωτίσουμε τις ιστορίες. Τις ιστορίες που θα κάνουν τον άνθρωπο καλύτερο... Πάμε λοιπόν!