Είναι αυτές οι μικρές λογοτεχνικές χαρές που ενώ για άλλους είναι ανεξήγητες σε εμάς δημιουργούν μια εσωτερική ευφορία κι ένα χαμόγελο για αυτή την ανακάλυψη στο χώρο των γραμμάτων..., έγραφα στις προηγούμενες λογοτεχνικές λεπτομέρειες!
Σαν σήμερα ήρθε στη ζωή αυτός ο Γίγαντας του Λαού μας ο Κωστής Παλαμάς. Τα "φύλλα" με τις μικρές τους δυνάμεις τον έχουν τιμήσει με κείμενα και ιστορίες τους. Οι λογοτεχνικές λεπτομέρειες είναι επίσης μια αγαπημένη σειρά αυτού του ιστολογίου. Σήμερα θα δούμε πως ο έγκλειστος στο Νταχάου της Κέρκυρας κομμουνιστής ηγέτης Νίκος Ζαχαριάδης καταπιάστηκε και έφερε στο φως μέσα σε πάρα πολύ δύσκολες συνθήκες τον "Αληθινό Παλαμά"...
Η σημερινή επίσημη Ελλάδα αποφάσισε να στήσει την προτομή του Παλαμά στον Εθνικό Κήπο. Έτσι φτηνά και εύκολα πάνε να ξοφλήσουν με τον ποιητή, που η δημιουργία του στο πιο βαθύ και πιο πραγματικό νόημα της τόσο τους είναι ξένη και τόσο τη φοβούνται.
Όποιος έχει πολύ λίγο-πολύ γερό μάτι δε δυσκολεύεται διόλου να ξεδιαλύνει τους πραγματικούς σκοπούς της "χειρονομίας της προτομής". Η αντίδραση βιάζεται μια ώρα αρχήτερα να ξεφορτωθεί τον Παλαμά, να τον χώσει ζωντανό στον τάφο, να τον χώσει ζωντανό στον τάφο, να γλυτώσει απ' το βραχνά του. [...]
Δεν θέλουνε ν' αποκαλύψουμε στα πιο πλατιά λαϊκά στρώματα το αληθινό περιεχόμενο του παλαμικού έργου, γιατί ένα τέτοιο πράγμα δε συμφέρει στην πολυκέφαλη και πολύμορφη αντίδραση. Η μοναδική αξία για τον Παλαμά τιμή θα ήταν, κοντά στ' αλλά, και η κρατική έκδοση των απάντων του σε πολλές δεκάδες χιλιάδες αντίτυπα και η πιο πλατιά εκλαΐκευση, με όλα τα μέσα, του έργου του. Αυτό το προτείνουμε εμείς, που έχουμε τις πιο μεγάλες ουσιαστικές και βάσιμες αντιρρήσεις για ορισμένες πλευρές του έργου του. Αυτό δείχνει ότι, παρ' όλες τις επιφυλάξεις μας, νιώθουμε πραγματικά το παλαμικό έργο και δεν το φοβόμαστε διόλου. Τις αρνητικές πλευρές του τις ξεπερνάνε κριτικά - δημιουργικά. Ενώ η πολυπρόσωπη αντίδραση μια τέτοια πρόταση ούτε θέλει να την ακούσει, γιατί μοναδική της έγνοια, είναι ν' αποκλείσει τον Παλαμά απ' τα πλατιά στρώματα του εργαζόμενου έθνους και να ξοφλήσει μαζί του με μερικές ρηχές φέστες και παράτες φτηνές. Οι αληθείς, που ξεπηδάν λαμπρές και κοφτερές από το καλύτερο μέρος του έργου του ποιητή, δεν πρέπει να φτάσουν στ' αφτιά του λαού.
Πούθε βγαίνει μια τόσο κατηγορηματική διαβεβαίωση και κατηγορία; Από το αναμφισβήτητο γεγονός, ότι μέχρι σήμερα η επίσημη κι ανεπίσημη αντίδραση από το έργο του Παλαμά αγνόησε κάθετι που αναφέρεται στις φιλοσοφικές του πεποιθήσεις, στην αρνητική κριτική του θέση απέναντι στην αρχαιοελληνική και βυζαντινή κληρονομιά ( όπως τουλάχιστον μας την ερμηνεύει και μας τη διοχετεύει η αντίδραση αυτή), καθετί που αναφέρεται στη νεοελληνική εξέλιξη και κατάντια, στους οραματισμούς του για το παραπέρα ξετύλιγμα, όχι μονάχα του λαού μας μα και ολόκληρης της ανθρωπότητας. Αυτά τα επίκαιρα και ζωντανά προβλήματα, που το ειδικό τους βάρος είναι αυτό που κυριαρχεί και επιβάλλεται στην όλη παλαμική δημιουργία, και που ο ποιητής τα αντιμετωπίζει με λύσεις, που ξεφεύγουν από τα όρια της αντίδρασης[...] ανταποκρίνονται απόλυτα στα πραγματικά συμφέροντα του εργαζόμενου έθνους και του τόπου μας. [...]
Ακούραστος και πρωτοπόρος αγωνιστής για τη δημοτική, για τη γλώσσα του λαού. Μα αυτό, όπως είπαμε δε φτάνει. Και πραγματικά, αυτό δε λέει τίποτα [...] για το παλαμικό έργο. Σαν τεχνίτης είναι είναι ο πιο μεγάλος από τους σύγχρονους, αν όχι από όλους τους νεοέλληνες ποιητές. Μα και αυτό δεν φτάνει. Μπορεί ο Παλαμάς να μην έκφρασε πάντα σωστά τα πραγματικά του τόπου και του λαού συμφέροντα. Είναι αλήθεια ακόμα, οτι πολλές φορές έκανε το αντίθετο και γίνηκε φορέας των σωβινιστικών ιδεών και θεωριών. Όμως παρ' όλα αυτά, στο πιο σημαντικό και βαθύ περιεχόμενο του έργου του, στάθηκε ένας πρωτοπόρος λαϊκός εμψυχωτής, που έσπασε αντιδραστικά δεσμά και προλήψεις και φτερούγισε προς πιο πλατιούς λαϊκούς και πανανθρώπινους ορίζοντες. Ο Παλαμάς με το νυστέρι της μεγάλης τέχνης του και της καθάριας σκέψης του χάραξε καινούργιους δρόμους στο νεοελληνικό κοινωνικό ξετύλιγμα, δρόμους προόδου και πολιτισμού.
ΝΙΚΟΣ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ: Ο ΑΛΗΘΙΝΟΣ ΠΑΛΑΜΑΣ
(γραμμένο στις φυλακές της Κέρκυρας από τις 20/11937 - 15/3/1937 και δημοσιεύτηκε πρώτη φορά το 1944 σε παράνομη έκδοση)
Διαβάστε ακόμα:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου