Τετάρτη 25 Οκτωβρίου 2023

Έλλη Αλεξίου: Βασιλική δρυς. Το χρονικό της εκπαίδευσης (δύο τόμοι)




Ο "μεριδοχάρτης" προορίζεται για σένα, αναγνώστη. Διάβασε ευλαβικά τα ονόματά τους, κράτησέ τους όσο μπορείς στη μνήμη σου και διηγήσου τον ηρωικό τους θάνατο στα παιδιά σου.

Από πού να ξεκινήσω γράφοντας γι' αυτό το δίτομο διαμάντι που έπεσε στα χέρια μου! Τι να πρωτογράψω ή μάλλον τι να γράψω για να μην το αδικήσω! Τριάντα χρόνια έρευνας, μαρτυριών, προσωπικών συναντήσεων, ψαξίματος σε αρχεία μα πάνω απ' όλα προσωπικό βίωμα συνθέτουν όλη αυτή τη σπουδαία έρευνα. Και πιο πάνω απ' όλα γερό στομάχι για να μπορέσει να γράψει για όλα αυτά... Η απόφαση της εύκολη αλλά ο δρόμος δύσβατος. Στρωμένος όχι από πέτρες και βράχους που έπρεπε να διαβεί αλλά από άψυχα βασανισμένα και εκτελεσμένα κορμιά. Κορμιά που όλα τα ρόδα του κόσμου δεν φτάνουν για να τιμήσουν την ανυπολόγιστη και τεράστια προσφορά τους στην εκπαίδευση των παιδιών στα σχολεία και στους ταξικούς αγώνες για ένα κόσμο καλύτερο. Γι' αυτό ευλαβικά κι εγώ, όπως ζήτησε, αφήνω λίγα λόγια εδώ για αυτές και αυτούς... 

Βλέπω ακόμη την πορεία των δασκάλων μας μέσα στο προοδευτικό κίνημα σαν πορεία σε συνεχιζόμενο, ανηφορικό μονοπάτι, γεμάτο αιχμηρές πέτρες κι αγκάθια. Κι αυτούς τους βλέπω φτωχούς, ξυπόλητους και πεινασμένους. Με τριμμένα παντελόνια, με τρύπια μανίκια, ν' ανεβαίνουν το κακοτράχαλο μονοπάτι λαχανιάζοντας, χωρίς να λένε "φτάνει" ή "ως εδώ ήταν".  [...] Σχεδόν στα πενήντα χρόνια της δασκαλικής μου ζωής δε γνώρισα δάσκαλο να φτιάχνει με άνεση ένα κουστούμι. Να σολιάζει τα παπούτσια του δίχως υπολογισμό. Να πίνει κατά τα κέφια του έναν καφέ. Να τρώει ένα κουλούρι με τυρί στις δέκα. Να μη μετράνε τσιγάρα... [...] Και να πρέπει να στέκουνται με αξιοπρέπεια μπρος στα μάτια των παιδιών... [...] Μα από μέσα τους ανάβρυζε ανεξάντλητη δύναμη ηθικής ανωτερότητας. Κι αν τους γέμιζε μια πίστη, μια ιδεολογία, τότε πια, εντελώς φυσικά, υποχωρούσαν οι υλικές ανάγκες για την εξυπηρέτησε του ιδανικού.

Ο λόγος που αποφάσισε να γράψει για τους δασκάλους και τις δασκάλες. Ο "Εκπαιδευτικός Όμιλος" των Γληνού, Τριανταφυλλίδη και Δελμούζου και η μάχη τους για τη δημοτική γλώσσα, τη γλώσσα του λαού, και την πρόοδο. Οι μεταρρυθμίσεις, οι πρώτες απόπειρες οργάνωσης των δασκάλων, τα πρώτα τους θύματα, οι αγώνες τους και το Ιδιώνυμο, οι δικές και οι εξορίες. Η Ρόζα Ιμβριώτη, ο Μενέλαος Λουντέμης, ο δολοφονημένος δάσκαλος Γιάννης Ζεύγος και η συντρόφισσά του Καίτη Ζεύγου, ο δάσκαλος Νίκος Πλουμπίδης, οι εκατοντάδες δασκάλες και δάσκαλοι που σύρθηκαν στα εκτελεστικά αποσπάσματα κατά τη διάρκεια της Κατοχής και κυρίως του μετεμφυλιακού κράτους, οι χιλιάδες κενές θέσεις στα σχολεία όλων των επαρχιών της Ελλάδας επειδή οι  δασκάλες και οι δάσκαλοι  ήταν τρόφιμοι στις φυλακές και τις εξορίες. Και τα παιδιά του φτωχού κόσμου να μένουν αμόρφωτα για να αποτελέσουν φτηνά εργατικά χέρια όπως ομολογούσαν διάφοροι μεγαλόσχημοι. Ονόματα, ονόματα, ονόματα... Ιστορίες, ιστορίες, ιστορίες... Τραγικές αλλά και μεγαλειώδεις παίρνουν από τις σελίδες αυτών των δύο τομών. Φίλη δασκάλα και φίλε δάσκαλε που τυχόν θα διαβάσεις αυτά τα λίγα λόγια ψάξε αυτή την έρευνα και διάβασέ την. Είσαι η συνέχεια όλων αυτών των ηρωικών ανθρώπων. Φίλη αναγνωστρια και φίλε αναγνώστη διάβασε ευλαβικά, όπως μας ζήτησε η Έλλη Αλεξίου, για ανθρώπους σαν τον δάσκαλο  Άγγελο Ελεφάντη , τον μετέπειτα "Καπετάν Θρύλο" και άλλες τόσες και τόσους. Αξίζει, στη μνήμη τους, τον κόπο... 

Στην έδρα του ο δάσκαλος. Παρέδιδε το μάθημα "Η Έξοδος του Μεσολογγίου".

-Και τότε απάντησε, παιδιά μου, στον Κιουτάχη ο 

Στουρνάρας. " Τριακόσια χρόνια ωρέ, τα φοράμε τ' άρματα στο ζουνάρι μας, κι άμα του βαστάει ας έρθει να τα πάρει..."

Και σ' αυτή τη φράση έκοψε το μάθημα προσθέτοντας:

Έτσι την κερδίζουν κι έτσι τη διαφεντεύουν, παιδιά μου, τη Λευτεριά". Και κατέβηκε απ' την έδρα και βγήκε απ' την αίθουσα, αφήνοντας εκεί το δάσκαλο. Βγήκε στο βουνό κι αγαπήθηκε σαν "Καπετάν Θρύλος"...


Διαβάστε ακόμα:










Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου