Κάποτε οι άνθρωποι των γραμμάτων, αφού πρώτα είχαν εξηγήσει τι είναι η Αισθητική έγραφαν τα Αισθητικά και τα Κριτικά τους κείμενα. Μεγάλη υπόθεση! Ήταν μια ευγενής άμιλλα για να ανυψωθεί πολιτιστικό και πνευματικό επίπεδο των ίδιων και κατά συνέπεια του λαού. Υπήρχαν πολλοί μάστορες σε όλο αυτό με μεγαλύτερο ίσως όλων τον μπάρμπα Κώστα Βάρναλη! Από τις χιλιάδες σελίδες που μας έχει αφήσει κληρονομιά ξεχωρίζουν οι πλούσιες κριτικές του απόψεις για ένα σωρό διανοούμενους, εργάτες των γραμμάτων, γραφιάδες, ερευνητές, ποιητές, επαναστάτες των Νέων Ελληνικών Γραμμάτων, αρχαίους συγγραφείς και τραγωδούς. Απίστευτα πράγματα! Πλούτος ανεκτίμητος! Που αν εκτιμηθεί και δωθεί απλόχερα στο λαό μας θα ξυπνήσει μονομιάς και θα 'ρθει ανάποδα ο ντουνιάς, όπως έγραψε στη μπάλαντα του κυρ Μένιου κι ο ίδιος...
Τα "φύλλα" με χαρά και περηφάνια παρουσιάζουν την κριτική του για αυτόν τον ακούραστο εργάτη των γραμμάτων Γιάννη Βλαχογιάννη μέσα από την πένα του Κώστα Βάρναλη!
Ενας σημαντικός εργάτης των νεοελληνικών γραμμάτων ο Γιάννης Βλαχογιάννης (ψευτόνομα: Γιάννης Επαχτίτης [...]. Πεζογράφος, ποιητής, ιστοριοδίφης απ' τους καλύτερους της περασμένης γενιάς.
Είταν όχι μονάχα ένας από τους πρώτους αγωνιστές του "στρατευμένου δημοτικισμού" της εποχής εκείνης [...]. Μπορεί στην ποίηση - που γρήγορα την παράτησε - να μην ανέβηκε πολύ [...], όμως σαν ερευνητής, συλλέκτης κ' εκδότης παλαιών ιστορικών εγγράφων, που αναφέρονται κυρίως στην ιστορία της Τουρκοκρατίας και της Επανάστασης του Εικοσιένα, πρόφερ' ανεχτίμητες υπηρεσίες στο έθνος ένα από τα σπουδαιότερα κείμενα του νεοελληνικού λόγου, κείμενο αξεπέραστο στο ύφος στο ήθος και στην αλήθεια: τ' απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη [...].
Εννοείται, πως δεν είναι μονάχα τουτ' η προσφορά του Βλαχογιάννη.
Μας έδωσε κι άλλα ιστορικά κείμενα γραμμένα από αγωνιστές του μεγάλου Σηκωμού του λαού ενάντια στους τυράννους του.
Ο Βλαχογιάννης είχε πάθος για την Επανάσταση του Εικοσιένα. Και για τα ιστορικά έγγραφα, που τα μάζευε από τα μαγαζιά της Αγοράς, όπου το Κράτος μη ξέροντας τι να τα κάνει και που να τα βάλει τα πούλησε με την οκά για χαρτί περιτυλίγματος. Κι ο Βλαχογιάννης έπεσε πάνου, τα 'βρισκε, τ' αγόραζε κ' είχε μ' αυτόν τον τρόπο καταρτίσει μια πλουσιότατη συλλογή, που την εκμεταλλεύτηκε όσο μπορούσε.
Τέτοια εγκληματική αδιαφορία του επίσημου κράτους για τα πολυτιμ' αυτά χαρτιά του έθνους, που τα πούλησε με την οκά, μας κάνει εντύπωση τα τότε. Αλλ' ας μη γελιόμαστε. Η εχθρική στάση, που πήρε το επίσημο κράτος και ανώτατοι πνευματικοί οργανισμοί αντίκρια στον πρόσφατο αγώνα του ελληνικού λαού (εννοεί την Εθνική Αντίσταση 1941-1944) ενάντια στους ξένους καταχτητές, μας δείχνει κατά έναν τρόπο πως και τότε τα ίδια γινόντανε. Και τότες είχε πολεμήσει ο λαός, αλλά τον καβάλησαν οι παλιοί αφέντες(Φαναριώτες καί κοτσαμπάσηδες) και πως ύστερα από τόσην αιματοχυσία δεν είχαν αλλάξει και πολλά πράγματα στην Ελλάδα παρά μονάχα ο εχθρός. Επομένως η τότε γραφειοκρατία περιφρονούσε τον Αγώνα και τους αγωνιστές -και πολύ φυσικά τύλιγε με τα έγγραφ' ας πούμε, του Ανδρούτσου, σαρδέλες και τουλουμοτύρι. Όπως ακριβώς και σήμερα το Αρχείο του Αγώνα της Εθνικής Αντίστασης, που έπεσε στα χέρια του κράτους, κινδυνεύει να πάρει αργά ή γρήγορα το δρόμο της σαρδέλας ή της φωτιάς. Αυτό συνηθίζεται πάντα, όταν άλλοι πολεμούν κι άλλοι νικούν. Όταν πολεμάει ο λαός και νικούν οι αφέντες του!
Ο Βλαχογιάννης θα μείνει στη νεοελληνική λογοτεχνία και στην ιστορική μνήμη πρώτα σα μάστορας της δημοτικής [...] και σαν εκδότης ιστορικών κειμένων, που η σημασία τους η ιστορική είναι μεγάλη κ' η αξία τους η λογοτεχνική (όπως συμβαίνει με τ' "Απομνημονεύματα" του Μακρυγιάννη) μοναδική στο είδος της. [...]
Ένας άλλος Βλαχογιάννης θα χρειαστεί και μεθαύριο για τον Αγώνα του λαού σε βουνά και πολιτείες στη φριχτή περίοδο του 40-41.
Ο Βλαχογιάννης στάθηκε στον καιρό του όχι μονάχα θαυμαστής της Επανάστασης του παρά κι ο ίδιος ένας επαναστάτης. Επαναστάτης -αστός, που πολεμησε μαζί με τόσους άλλους πνευματικούς "ήρωες" (τον Ψυχάρη, τον Πάλλη, τον Παλαμά κλπ.) για τη μόρφωση του λαού. [...]
Όμως η επαναστατικότητα κι αυτουνού και των συμπολεμιστάδων του σταματούσε στο Εικοσιένα. Κανένας τους δεν μπορούσε να παραδεχτεί, πως ύστερα απ' το Εικοσιένα μπορούσε να γίνει άλλη επανάσταση του λαού. Και κάθε φορά που του δόθηκε η ευκαιρία, ο Βλαχογιάννης ξεσπάθωσε με τη γνωστή ρουμελιώτικη ορμητικότητα "υπέρ της τάξεως". Αλλ' εμείς θα πάρουμε από το έργο του μαθήματα, που βοηθάνε το λαό να προχωρήσει μπροστά και να ξαναβρεί τη χαμένη του λευτεριά. Κι όλα τ' άλλα τα ζαβά του θανάτου τα συχωρέσουμε -του αξίζει.
Του αξίζει προ πάντος η τιμή κ' η ευγνωμοσύνη του Λαού.
Κώστας Βάρναλης: ΑΠΑΝΤΑ, δεύτερος τόμος, Αισθητικά-Κριτικά-Σολωμικά
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου