«Ουδέν νεώτερον από το δυτικό μέτωπο», έλεγαν κάποιες μέρες τα τηλεγραφήματα. Δεν έφτανε το θανατικό των προηγούμενων ημερών. Τα εκατό λασπωμένα μέτρα που κερδήθηκαν. Οι κρατήρες που ανοίχτηκαν από τα κανόνια. Τα χαρακώματα που άλλαξαν μεριά. Οι χειροβομβίδες που αντάλλασσαν τα νιάτα μεταξύ τους. Οι ξιφολόγχες που δεν έμπαιναν ποτέ στη θήκη. Ουδέν νεώτερον, όταν έμεναν στάσιμα τα πράγματα, όταν οι χιλιάδες σκοτωμένοι και ακρωτηριασμένοι νέοι άντρες δεν κατάφερναν να κατακτήσουν εκατό μέτρα λασπωμένης γης. Οι άχρηστοι!
Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν ο πιο ανθρωποκτόνος πόλεμος, ο πιο απάνθρωπος πόλεμος που είχαν κάνει μέχρι τότε οι άνθρωποι μεταξύ τους. Άνθρωποι ορμούσαν σε άλλους ανθρώπους σαν μανιασμένα θηρία. Ολόκληροι λαοί σε άλλους λαούς. Θλίψη. Για πέντε περίπου μήνες, έως τον Δεκέμβριο του 1914, ο άνθρωπος μέσα στις λάσπες σκότωνε τον συνομήλικό του απέναντι. Βροχές, χιόνια, άνεμοι. Και αυτοί εκεί. Το ταβάνι τους ήταν ο ουρανός. Τα Χριστούγεννα πλησιάζουν. Και μαζί με αυτά ίσως η ωραιότερη ιστορία του κόσμου...
Καθώς πλησίαζε η μέρα των Χριστουγέννων, η διάθεση των στρατιωτών για ένα διάλειμμα μεγάλωνε, καθώς μάλιστα άνοιγαν δέματα με δώρα, ευχετήριες κάρτες και διάφορες λιχουδιές που κατέφταναν από τα σπίτια τους.
Σ' ένα βρετανικό χαράκωμα, αργά το απόγευμα ο άνεμος έπεσε. Νωρίτερα είχαν αρχίσει να λιγοστεύουν οι αψιμαχίες και να αραιώνουν οι πυροβολισμοί ώσπου σταμάτησαν. Ερχόταν μια ήσυχη νύχτα. Ήταν η νύχτα της παραμονής των Χριστουγέννων που καταγράφηκε ως μια από τις πρώτες εκεχειρίες.
Η αφορμή δόθηκε από μια γερμανική μπότα η οποία έπεσε ξαφνικά μέσα στο χαράκωμα των Άγγλων. Είχαν μόλις στολίσει το χριστουγεννιάτικο δέντρο τους: ένα γυμνό κλαδί , που ωστόσο έμοιαζε ανθισμένο από τα αναμμένα κεράκια και τα κινέζικα φαναράκια. Κι' αφού το 'στησαν μες στο αμπρί, κάθισαν γύρω του κι άρχισαν να τραγουδάνε διάφορα λαϊκά τραγούδια και χριστουγεννιάτικα κάλαντα.
Τα δύο χαρακώματα σ' αυτό το σημείο ήταν πολύ κοντά - σχεδόν πενήντα μέτρα. Τελειώνοντας η χορωδία, ένας στρατιώτης σηκώθηκε κι άρχισε να τραγουδάει μόνος και να χορεύει. Τα λόγια των τραγουδιών ήταν αστεία. Ο στρατιώτης ήταν βαρύτονος με φωνή τόσο δυνατή, ώστε σίγουρα θα ξεπέρασε τα πενήντα μέτρα, γιατί, τελειώνοντας το τραγούδι του, ένα ομαδικό χειροκρότημα ακούστηκε στα γερμανικά χαρακώματα και φωνές κραύγασαν «Μπράβο Τόμμυ! Μπράβο Τόμμυ!». Την ίδια στιγμή κατέφτασε από ψηλά η γερμανική μπότα.
Στην περίπτωση της χειροβομβίδας οι στρατιώτες τινάζονται και τρέχουν όσο πιο μακριά προλαβαίνουν, ενώ οι πιο γενναίοι αρπάζουν ένα σακί, που το 'χουν πρόχειρο, να την κουκουλώσουν πριν εκραγεί. Η μπότα ήταν βέβαια πολύ μεγαλύτερη από τη χειροβομβίδα. Και δεν έβγαλε από μέσα εκρηκτικά - το αντίθετο: καραμέλες έβγαλε στην αρχή και κατόπι λουκάνικα. Ένα σημείωμα έγραφε στα αγγλικά: «Συμφωνείτε να τραγουδήσουμε την Άγια Νύχτα μαζί;» Χωρίς να χάνει καιρό, ο βαρύτονος βγήκε στο παραπέτο κι έβγαλε μια φωνή σε σπασμένα γερμανικά: «Γιααα... Θα δώσω το σύνθημα με μια ντουφεκιά...»
Για πρώτη φορά από τότε που άρχισε ο πόλεμος ο πυροβολισμός που ακούστηκε δεν ήταν για σκοτωμό. [...]
Οι περισσότερες εκεχειρίες έγιναν τη γιορτινή περίοδο σε μια έκταση τριάντα μιλίων, όπου τα χαρακώματα ήταν κοντά το ένα με τ' άλλο. Τη δημιουργούσαν απρογραμμάτιστα και αυθόρμητα οι απλοί στρατιώτες και οι κατώτεροι βαθμοφόροι. Σε καμιά περίπτωση δεν έλαβαν μέρος οι ανώτεροι αξιωματικοί. [...]
Η εγγύτητα των χαρακωμάτων έκανε τους στρατιώτες να είναι περίεργοι για κείνους που είχαν απέναντι τους και καμιά φορά να τους συμπονάνε. [...] Ένας αμοιβαίος σεβασμός αναπτυσσόταν σιγά σιγά. Πολλοί άντρες σκοτώθηκαν θέλοντας να προσφέρουν βοήθεια στους τραυματίες των αντιπάλων.
[Παντελής Καλλιότσος: Η ωραιότερη ιστορία του κόσμου, εκδόσεις Πατάκη.]
Το κείμενο με τα πλάγια γράμματα είναι απόσπασμα από το βιβλίο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου