ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΡΝΑΛΗΣ: ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ ΤΟΥ 1944

Καλότυχος και αβασίλευτος, εκείνος ο λαός που έχει έναν τέτοιο ποιητή πλάι του, έγραφε ο Τάσος Λειβαδίτης το 1965 για τον Κώστα Βάρναλη, με αφορμή την έκδοση της ποιητικής του συλλογής «ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΚΟΣΜΟΣ». Πιάνοντας στα χέρια μου αυτόν τον τόμο, δεν μπορούσα παρά να το διαπιστώσω. Πόσοι όμως άνθρωποι της εποχής μας θα έχουν αυτή την τύχη να τον συναντήσουν στο δρόμο τους και μέσα από τα ποιήματά του να απολαύσουν τον μοναδικό τρόπο που έγραφε και να δουν τη μαύρη συνέχεια αυτού του τόπου από τότε μέχρι τη σημερινή εποχή... Είναι σαν τίποτα να μην άλλαξε από τότε που διακόσια παλικάρια στήθηκαν στον τοίχο της ανταρτομάνας Καισαριανής... 

Πέσε στα γόνατα, προσκύνα το πανάγιο χώμα 

με την ψυχή κατάκορφα στον ουρανό υψωμένη,

όποιος και να σαι, όθε και να σαι κι ό,τι - άνθρωπος να σαι!

Πιότερο, αν είσαι του λαού ξώμαχος, χερομάχος,

φτωχόπαιδο, που αθέλητα σε βάλαν να καρφώσεις

τον αδερφό σου αντίκρα σου - με μάνα εσύ κι κείνος!

Ετούτ' η μάντρ' αγνάντια σου το σύνορο του κόσμου.

Σ' αφτήν απάνου βρόντηξεν ο Διγενής το Χάρο.

Είτανε πρώτη του Μαγιού, φως όλα μέσα κ' έξω

(έξω τα χρυσολούλουδα και μέσα η καλωσύνη)

που αράδιασε πα στο σοβά, πιστάγκωνα δεμένους

και θέρισε με μπαταριές οχτρούς ελληνομάχος,

όχι έναν, όχι δυό και τρείς, διακόσια παληκάρια.

Δεν ήρθαν μελλοθάνατοι με κλάμα και λαχτάρα,

μον' ήρθανε μελλόγαμπροι με χορό και τραγούδι.

Και πρώτος άρχος του χορού, δυό μπόγια πάνου απ' όλους

κι από το Χάρο τρεις φορές πιο πάνου ο Ναπολέος.

Κ' είναι από τότες Μάης εδώ, φως όλα μέσα κ' έξω.

Κόλλα τ' αφτί και την καρδιά στο ματωμένο χώμα.

Στον Κάτου Κόσμο τραγουδάνε πάντα και χορέβουν

κι αν κάπου ανάκουστος καημός θολώνει τη λαλιά τους,

δεν είναι που τη μάνα τους τη μάβρη ανανογιούνται

παρά που τους προδώσαν απορίματα δικά μας.

Κι αν πέσανε για το λαό, νικήσαν οι προδότες,

που τώρα εδώ κατάχρυσοι περνούν και μαγαρίζουν,

και τώρα πιο τους μάχονται και τους ξανασκοτώνουν!

Σιχαίνεσαι τους ζωντανούς; Μην κλαις τους σκοτωμένους!

Απ' τα ιερά τους κόκκαλα, πρώτη του Μάη και πάλι,

θα ξεπηδήσει ο καθαρμός κ' η λεφτεριά του ανθρώπου.

Κ' είναι χιλιάδες στην Ελλάδα όμοιοι Πανάγιοι Τάφοι.

[Το ποίημα μεταφέρθηκε στο μονοτονικό σύστημα διατηρώντας την ορθογραφία του πρωτότυπου]